Powikłania po mastektomii — co może się zdarzyć i jak sobie radzić?

Mastektomia (usunięcie piersi) to zabieg stosowany w leczeniu raka piersi lub w profilaktyce wysokiego ryzyka. Choć sama operacja może uratować życie, pacjentki muszą być świadome możliwych powikłań, które mogą wpłynąć na komfort życia i dalsze leczenie. W artykule przedstawiam najważniejsze powikłania po mastektomii, ich mechanizmy oraz strategie zaradcze.

1. Obrzęk limfatyczny – gdy ręka staje się ciężka

Jednym z najczęstszych powikłań po mastektomii jest obrzęk limfatyczny, czyli gromadzenie się chłonki (płynu tkankowego) w ręce po stronie operowanej. Może pojawić się kilka miesięcy, a nawet lat po zabiegu.

Objawy, na które warto zwrócić uwagę:

• uczucie ciężkości ręki,

• widoczne powiększenie obwodu,

• napięta, cieplejsza skóra,

• trudności w poruszaniu ręką.

Ryzyko rośnie, jeśli podczas operacji usunięto węzły chłonne lub zastosowano radioterapię. Ważne, by nie lekceważyć pierwszych objawów – szybka reakcja (drenaż limfatyczny, rękaw uciskowy, ćwiczenia) pozwala zatrzymać rozwój obrzęku.

2. Problemy z gojeniem rany

W pierwszych tygodniach po mastektomii mogą pojawić się:

• zbieranie płynu pod skórą (tzw. seroma),

• infekcje rany — objawiające się zaczerwienieniem, bólem lub gorącem w miejscu cięcia,

• krwiaki — rzadziej, ale wymagają kontroli lekarskiej.

Aby zmniejszyć ryzyko tych powikłań, warto dbać o higienę rany, nie dźwigać ciężarów i unikać ucisku w okolicy blizny.

3. Utrata czucia i ból pooperacyjny

Po mastektomii część nerwów zostaje przecięta, dlatego skóra piersi, pachy czy ramienia może być przez pewien czas drętwa lub nadwrażliwa.
To naturalna reakcja, która u większości kobiet z czasem ustępuje. Pomocne mogą być:

• delikatne masaże blizny,

• ćwiczenia zalecone przez fizjoterapeutę,

• konsultacja z neurologiem, jeśli ból utrzymuje się dłużej.

4. Sztywność barku i ograniczenie ruchów

Wiele pacjentek po operacji odczuwa trudność w unoszeniu ręki. Dzieje się tak, ponieważ w czasie gojenia mięśnie i blizny mogą „ściągać” okoliczne tkanki.
Dlatego tak ważna jest rehabilitacja ruchowa po mastektomii już od pierwszych dni po operacji — pod okiem specjalisty. Regularne ćwiczenia zapobiegają przykurczom i poprawiają komfort życia.

5. Rekonstrukcja piersi 

U części kobiet wykonywana jest rekonstrukcja piersi, od razu po mastektomii lub w późniejszym etapie. Choć efekty estetyczne są coraz lepsze, zabieg ten może wiązać się z ryzykiem:

• problemów z gojeniem tkanek,

• przemieszczeniem implantu,

• powstaniem zrostów lub stwardnienia wokół protezy.

Regularne wizyty kontrolne i pielęgnacja blizny to podstawa bezpieczeństwa.

6. Sfera emocjonalna też wymaga troski

Utrata piersi i zmiany w wyglądzie ciała to dla wielu kobiet ogromne wyzwanie emocjonalne. Pojawia się smutek, obniżona samoocena, lęk o przyszłość.
Rozmowa z psychoonkologiem lub udział w grupach wsparcia pomaga odzyskać równowagę i poczucie kontroli nad własnym życiem.

Jak zapobiegać powikłaniom po mastektomii?

• Unikaj dźwigania i ucisku ręki po stronie operowanej.
• Zgłaszaj każdy obrzęk, zaczerwienienie lub ból lekarzowi.
• Regularnie wykonuj ćwiczenia zalecone przez fizjoterapeutę.
• Dbaj o właściwą pielęgnację skóry i blizny.
• Noś rękaw uciskowy, jeśli zaleci go specjalista.
• Nie bój się korzystać z pomocy psychologa lub grup wsparcia.

Powikłania po mastektomii mogą się zdarzyć, ale w większości przypadków można im skutecznie zapobiec. Wczesna rehabilitacja, profilaktyka obrzęku limfatycznego i wsparcie psychiczne pomagają szybciej wrócić do sprawności i dobrego samopoczucia.

Pamiętaj — nie jesteś sama. Wiele kobiet przeszło podobną drogę i dzięki odpowiedniej opiece wróciło do aktywnego życia.

Źródła:

1. “Invasive Breast Cancer (IDC/ILC)” — American Cancer Society
   https://www.cancer.org/cancer/types/breast-cancer/about/types-of-breast-cancer/invasive-breast-cancer.html 

2. “Invasive lobular carcinoma” — BreastCancer.org
   https://www.breastcancer.org/types/invasive-lobular-carcinoma 

3. “Profilaktyka obrzęku limfatycznego po leczeniu raka piersi — AOTMiT, Raport OT.423.5.2019”
   https://bip.aotm.gov.pl/assets/files/ppz/2020/RPT/11%20BIP%20RAPORT_zalec_techn_art_48aa_obrzek_limfatyczny_po_leczeniu_raka_piersi.pdf